De strafexpeditie van het Israëlische leger, voornamelijk tegen Hamas is nu drie weken gaande. Tijd voor een evaluatie.
Palestijns bestuurscentrum, 2013.
Israël heeft laten zien dat het een Palestijns bestuur dat een afspiegeling wil zijn van de bevolking, niet zal tolereren. De partij Fatah heeft vier weken geleden een regering gevormd met de partij Hamas. Fatah is de baas in de Westelijke Jordaanoever, met hulp van de Israëlische veiligheidsdienst. Hamas had de laatste (en eerste) democratische verkiezingen gewonnen en wordt sindsdien zwaar vervolgd door Israël. De corrupte Fatah-elite zocht de laatste tijd samenwerking met Hamas om het laatste restje steun onder de Palestijnse bevolking te behouden. Israël laat nu zien hoe hoog de prijs daarvoor is.
Israël heeft de afgelopen weken ook een boodschap gezonden aan de VS en de EU. Die boodschap luidt: kijk, jullie kunnen nu wel positief doen over die beginnende verzoening tussen Fatah en Hamas, maar jullie politieke wens speelt in onze overwegingen geen rol. En: jullie praten nu al 25 jaar over een Palestijnse staat, maar voor zover wij dat spel al hebben meegespeeld is dat nu verleden tijd.
Dat brengt ons op punt drie. Met de inval in de grote Palestijnse steden, waaronder het bestuurs- en economische centrum Ramallah, geeft Israël de belangrijkste boodschap. Die luidt: er bestaat geen autonoom Palestijns territorium. Het leger kan op ieder gewenst moment steden binnenvallen, afsluiten, verwoestingen aanrichten, enzovoort. De veiligheidsdienst (Shin Beth) kan overal arrestaties verrichten en mensen liquideren. Kortom, VS en EU, vergeet dat Palestijnse bestuur, vergeet dat de Palestijnse Autoriteit een aanzet is tot staatsvorming.
Palestijns bestuurscentrum, april 2002.
Aan de tweeëneenhalf miljoen Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever is de boodschap nog eens duidelijk herhaald (voor wie na de verwoestingen in de Palestijnse steden in 2002 weer wat hoop had gekregen): steun aan Hamas is het voorportaal voor de gevangenis of erger. Macht en invloed berusten alleen bij het collaborerende deel van de Fatah-elite. En voor Palestijnse zakenlieden: uw investeringen zijn alleen veilig als u collaboreert.
Wat zouden de voorlopige conclusies kunnen zijn voor Europa?
1) Dat het volgen van de Israëlpolitiek van de VS op een fiasco is uitgedraaid valt moeilijk meer te ontkennen.
2) Dat Israël niet langer het voor Europese regeringen zo belangrijke diplomatieke spel meespeelt van praten over een Palestijnse staat wordt steeds duidelijker.
3) Dat de EU het doel van “een onafhankelijke en levensvatbare Palestijnse staat” zal moeten opgeven wordt waarschijnlijker.
4) Zeker is dat nagedacht moet worden over “wat dan?” Dat kan alleen als gediscussieerd wordt buiten het framework van “(de veiligheid van) de joodse staat” en als het idee wordt losgelaten dat de belangen van Europa en de VS parallel lopen.