Veiligheid, strategie en ideologie

Door: Jan Schnerr - Laatst aangepast op: 28 mei 2020

Israël: veiligheid, strategie en ideologie

Inleiding

Strategie wordt in Israël gemaakt in de top van het leger, de veiligheidsdiensten en de politiek. In de politiek kunnen over het algemeen alleen ex-topmensen uit de veiligheidssector met gezag over strategie spreken. De regels met betrekking tot het publiceren over militaire en militair-strategische zaken zijn zeer restrictief. De (joodse) bevolking accepteert dit. Over het bestaan van een Israëlisch kernwapen wordt door Israëlische media niet geschreven. De vraag in welke situatie en door wie een kernwapen zou (kunnen) worden ingezet, is dus een non-issue. Veel strategische concepten zijn neergeslagen in een ideologische ‘waarheden’ waarmee Israëliërs vanaf de lagere school kennismaken.
Hieronder een puntsgewijze beschrijving van het Israëlische strategische denken.

Het begrip ‘veiligheid’ in het zionisme

  1. Een basisgedachte is dat niet-joden basaal vijandig staan ten opzichte van joden. Antisemitisme is niet een tijdelijk, uit specifieke omstandigheden voortgekomen verschijnsel.
  2. Als een volk niet een eigen leger heeft en dus een eigen staat, dan is het uiteindelijk ten dode opgeschreven.
  3. Door het ontbreken van een eigen staat zijn de joden sinds de verdrijving uit Palestina door de Romeinen altijd kwetsbaar geweest.
  4. Het Israëlische leger, en dus de joodse staat daarachter, is de reddingsboei van het joodse volk.
  5. Als Israël zijn ‘joodse karakter’ verliest, betekent dat het verdwijnen van de joodse staat, hetgeen een existentiële bedreiging voor het joodse volk is.

‘De Arabier’ als bedreiging

  1. Israël met zijn kleine grondgebied wordt omringd door ‘Arabieren’, het ‘Arabische volk’ dat een enorm geografisch gebied bewoont.
  2. De Arabieren erkennen niet dat het joodse volk al sinds 3000 jaar recht heeft op het Land Israël en zij zijn uit op vernietiging van de joodse staat.
  3. Voor Palestijnen – zij zijn ‘Arabieren’ – geldt in principe hetzelfde.
  4. Palestijnen die in Israël wonen en Israëliër zijn zullen, willen zij op den duur geen intern gevaar vormen cultureel volledig moeten integreren (zonder joden te worden). Dit kan alleen als zij een duidelijke minderheid blijven van maximaal zo’n 20% van de bevolking.
  5. De Arabieren als potentieel vijandig volk, moeten ervan doordrongen zijn dat het Israëlische leger een vernietigende overmacht heeft; alleen dat brengt vrede.

Het aantal Palestijnen

  1. De Palestijnen binnen Israël (‘the Arabs’, in 2019 20% ofwel bijna twee miljoen) hebben (nog steeds) een loyaliteitsprobleem ten opzichte van de staat Israël met zijn joods karakter. Dit zal moeten worden opgelost (zie hierboven).
  2. De Palestijnen in de bezette gebieden zijn een fundamenteel probleem. Door hun situatie (bezetting, geen burgerrechten) zijn zij, inclusief hun kinderen, vijandig gezind ten opzichte van het joodse volk en hun staat.
  3. Ook al zijn zij (inmiddels) geconcentreerd in kleine, geïsoleerde gebieden, hun aantal is een strategische bedreiging.
  4. Deze Palestijnen zullen, als zij al een eigen Palestijnse staat krijgen, in de toekomst geen militaire macht mogen opbouwen.
  5. Ten aanzien van de vraag hoe het strategische probleem van deze ruim vijf miljoen Palestijnen (in Oost-Jeruzalem, de Westoever en de Gazastrook) moet worden opgelost bestaan in joods Israël verschillende visies.

De ultieme verdediging

  1. Israëls veiligheidsstrategie is gebaseerd op het uitgangspunt dat het land zich niet kan veroorloven om ook maar één oorlog te verliezen.
  2. De militaire kracht moet voldoende zijn om vijanden af te schrikken; dat houdt onder meer in de bereidheid om preventieve aanvallen te ondernemen.
  3. Het Israëlische kernwapen is nodig om in geval van een succesvolle conventionele aanval vanuit de Arabische wereld de beslissende slag toe te brengen aan de vijand.1Formeel is het kernwapen en zijn eventuele inzet ervan in Israël een non-issue, zie inleiding hierboven. In feite weet vriend en vijand dat Israël een kernmacht is.
  4. Daarvoor is Israëls monopolie op kernwapengebied in het Midden-Oosten essentieel.
  5. De Westerse ‘bevriende’ landen moeten ervan overtuigd zijn dat Israël zijn atoomwapen in het uiterste geval zal inzetten; het zal hen stimuleren om te helpen Israëls militaire superioriteit in stand te houden.

Annexatie, bezetting

  1. Annexatie van de Jordaanvallei wordt sinds 1967 gezien als een militair-strategische noodzakelijkheid met het oog op een mogelijke conventionele aanval vanuit het oosten. In de loop der jaren is, vooral door de ontwikkelingen op het gebied van militaire technologie, de argumentatie deels verschoven naar het religieus-ideologische discours rond kolonisatie.
  2. Behoud van bezette Golan Hoogvlakte (grens met Syrië) wordt militair noodzakelijk geacht.2In de praktijk speelt de hoogvlakte een belangrijke rol in de watervoorziening.
  3. Bezetting van de Westoever (en de Sinaïwoestijn) werd in de jaren zestig en zeventig wel gemotiveerd met militair-strategische argumenten. o.a. door Mosje Dayan.3Dat is snel overgegaan in religieus-ideologische motieven: https://muse.jhu.edu/article/435304/summary
  4. De terugtrekking van kolonisten uit de Gazastrook in 2005, zonder het grondgebied af te stoten heeft strategische achtergronden: a. Het leger moet zich (eerst) concentreren op de Westoever en de grens met Libanon. b. Het snelgroeiende aantal Palestijnen in de Strook (2019: twee miljoen) moet gescheiden worden gehouden van de Palestijnse bevolking in Israël plus de bezette gebieden, zowel fysiek, politiek als in de demografische discussie.
  5. Het bij Israël betrekken van bezet Oost-Jeruzalem (1980) had religieuze en symbolische betekenis, geen militair-strategische.

De Palestijnse vluchteling als strategisch probleem

  1. Van de ruim zes miljoen geregistreerde vluchtelingen – ongeveer drie miljoen van hen leven in de landen rondom het door Israël gecontroleerde gebied – koesteren velen de wens om terug te keren naar de plaatsen waar zij vandaan komen. Dat recht is hen door de statengemeenschap toegekend. Zij vormen daardoor in potentie een demografisch en daarmee strategisch probleem voor de Joodse staat.
  2. Voor de Gazastrook geldt het bovenstaande in sterke mate, aangezien 80% van de daar wonende twee miljoen mensen vluchteling zijn.

Vroege veiligheidsideologie

Voor het ontstaan van de latere ‘veiligheids-ideologie’ van Israël is de geschiedenis van de zogenaamde revisionistische stroming binnen het zionisme belangrijk, met name het idee van de ‘ijzeren muur’ van Vladimir Jabotinsky. In zijn eigen woorden: “Zionistische kolonisatie, zelfs de meest beperkte, moet ofwel worden beëindigd, ofwel worden doorgevoerd tegen de wil van de oorspronkelijke bevolking in. Deze kolonisatie kan derhalve alleen doorgaan en zich ontwikkelen onder bescherming van een kracht die onafhankelijk is van de bevolking ter plekke – een ijzeren muur waar de oorspronkelijke bevolking niet doorheen kan breken. Dit is, in toto, ons beleid ten aanzien van de Arabieren. Elke andere formulering zou hypocriet zijn.” Jabotinsky richtte in 1923 de Betar-beweging op, die in Europa en de VS tot doel had jongeren klaar te stomen voor de kolonisatie van Palestina. Uit de revisionistische stroming en het gedachtengoed van Jabotinsky is uiteindelijk de Likoedpartij voortgekomen. Maar ook leidende figuren van de Arbeidspartij zoals Ben-Goerion zijn er diepgaand door beïnvloed. Van de wetenschappers die zich hiermee hebben beziggehouden is Avi Shlaim de bekendste: hier (discussie met Shlomo Sand).

Literatuur

  1. Kimmerling, Baruch. The Invention and Decline of Israeliness. State, Society, and the Military. 2001.
  2. Publicaties van het Reut Institute, Tel Aviv
  3. Cohen, Hillel. Year Zero of the Arab-Israeli Conflict 1929. 2015 (‘In late summer 1929, a countrywide outbreak of Arab-Jewish-British violence transformed the political landscape of Palestine forever’)
  4. Lozowick, Yaacov. Right to Exist: A Moral Defense of Israel’s Wars. 2004 (While nations have always been made to defend their moral, political, economic, or social actions, Israel has the unique plight of having to defend its very right to exist.)
  5. Begin, Menachem. The Revolt: Story of the Irgun. 1977.
  6. Katz, Shuel. Lone Wolf: A Biography of Vladimir (Ze’Ev) Jabotinsky. 2014.
  7. Thrall, Nathan. The Only Language They Understand: Forcing Compromise in Israel and Palestine. “one of the most important writers” in the field (The New York Times), argues that only one weapon has yielded progress: force. 2017.
  8. Shapira, Anita. Land and Power: The Zionist Resort to Force, 1881-1948. Stanford Un. Press, 1999.
  9. Van Creveld, Martin en Valeri Martin. The Sword and The Olive. A Critical History of The Israeli Defense Force. Ingram Publisher Services US, 2002
  10. Van Creveld, Martin. Moshe Dayan. Orion Publishing Co, 2004
  11. Shlaim, Avi. The Iron Wall: Israel and the Arab World. 2014 (What was promulgated as an “iron-wall” strategy-building a position of unassailable strength- was meant to yield to a further stage where Israel would be strong enough to negotiate a satisfactory peace with its neighbors)

Citaten:

  1. We are a generation of settlers, yet without a helmet or a gun barrel we will be unable to plant a tree or build a house.” Moshe Dayan, mei 1956; geciteerd door Baruch Kimmerling, The Invention and Decline of Israeliness, 2005
  2. It should be remembered that in spite of its military supremacy, for the past forty-five years Israel has not won a decisive victory on the battlefield, not even against ordinary militias. After every confrontation, investigative committees were set up to examine where we had failed. When a tank or an airplane are an insufficient response, then the tendency towards messianic belief flourishes. Vertaling van een speech door de Israëlische auteur Sami Michael, Haifa, Juni 2012 (https://972mag.com/author-sami-michael-israel-is-the-most-racist-state-in-the-industrialized-world/52602/)