Extreem-rechts

Door: Jan Schnerr - Laatst aangepast op: 2 mei 2022

Israëlisch extreemrechts doet het land afglijden

Naar Europese maatstaven is reeds het gedachtengoed van de middenpartijen in Israël rechts tot extreemrechts. Hieronder wordt de stroming beschreven die zelfs in de Israëlische politieke constellatie als extreem-rechts kan worden beschouwd. De opvallendste verschijningsvorm is het gewelddadige optreden van meest jonge kolonisten in Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever tegen de Palestijnse meerderheid daar. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen mannen, vrouwen, kinderen en ouderen. Los van de ‘jonge kolonisten’ heeft extreemrechts de staatsinstellingen – zoals de rechterlijke macht – vergaand gecorrumpeerd.

Kenmerken

Het gedachtengoed van extreemrechts laat zich ruwweg als volgt beschrijven:

De joodse staat omvat het geheel van het huidige Israël plus de bezette gebieden.
De joodse staat is de vervulling van een goddelijke belofte.
Alleen joden kunnen daarin volwaardig burger zijn.
Palestijnen die nog in bezet gebied wonen moeten vertrekken, uitgezonderd (voorlopig?) degenen die in enkele “concentratie”-steden wonen.
De instituties van de staat, ook rechterlijke macht, leger en politie, verdienen alleen respect als zij de verjoodsing van bezet gebied vrij baan geven.
Oost-Jeruzalem – inclusief heiligdommen – moet joods worden.
Geweld is een geaccepteerd middel om deze doelen te bereiken.

Intern onoplosbaar

Extreemrechts is een binnen Israël onoplosbaar probleem geworden omdat:

Bovenstaande ideeën een voedingsbodem vinden in het politieke zionisme.
De nederzettingen een bubble vormen waarbinnen radicalisering geen tegenwicht vindt.
De belangen van kolonisten en ultra-orthodoxen op belangrijke punten parallel lopen.
De politieke invloed van de kolonisten en ultra-orthodoxen onevenredig groot is.
Deze ideeën en het moderne zionisme, zeker als een twee-statenoplossing niet meer mogelijk is, een consistent geheel vormen.
Leger, politie en opperrabbinaat geen tegenwicht (meer) vormen tegen extreemrechts.
De kern van de pro-Israëllobby in de VS en Europa zich bij deze ontwikkeling heeft neergelegd.
Het Israëlische onderwijscurriculum de vervreemding van ‘de Palestijn’ cementeert.

Apartheid als consequentie

De voortrekkersrol van extreemrechts bij de verjoodsing van de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem en de onmacht respectievelijk onwil van de Israëlische politiek om daar effectief tegen op te treden, dragen sterk bij aan een ontwikkeling naar wat door belangrijke organisaties wordt aangeduid als ‘apartheid’. Dat doen onder meer: Amnesty International, B’Tselem, Human Rights Watch, Yesh Din, enkele Palestijnse organisaties en de VN-commissie ESCWA.

Historische achtergrond

Extreemrechts heeft binnen joods Israël een lange historie die teruggaat tot voor de oprichting van de staat Israël. Een paar opvallende episodes zijn:

De strategie van de IJzeren Muur (‘Iron Wall’) van Vladimir Jabotinsky.
De ‘transfer’-gedachte.
De terroristische beweging rond Meir Kahane.
Gush Emonim en andere uitingen van joods messianisme.
De moorden op premier Rabin en op 29 Palestijnen in Ibrahimi Moskee in Hebron.
De Lehava-groep die pleit voor vertrek van (ook Israëlische) Palestijnen en tegen huwelijksrelaties tussen joden en niet-joden.
De post-Kahane partij Otzma Yehudit en andere ‘Kahanisten’.
(ex-)Premier Netanyahu in (voortdurende) verkiezingsmodus.

Internationaal

De activiteiten van de kolonisten en in het bijzonder het toenemende geweld van extreemrechts staan haaks op de zogenaamde twee-statenoplossing. Onder de presidenten Obama en Trump kwam de leidende rol van de VS in dat proces vrijwel tot stilstand en kreeg Israël bijna volledige vrijheid van handelen in de Westelijke Jordaanoever. De Europese Unie wordt als gevolg van de Amerikaanse passiviteit geconfronteerd met een dilemma: formeel wordt vastgehouden aan de twee-statenoplossing terwijl extreemrechts dagelijks herinnert aan het niet meer realistische karakter daarvan. In de publieke opinie in de westerse landen erodeert de sympathie voor de joodse staat verder. Binnen het invloedrijke, georganiseerde niet-orthodoxe jodendom in de VS is de steun voor Israël afnemend, waarbij de extreem-rechtse trend een belangrijke rol speelt. Ook gematigde pro-Israëlische organisaties zijn bezorgd over extreem-rechts. Zelfs de AIPAC aarzelt.

Citaat

“This land is ours. All of it is ours. We did not come here to apologize for that.” Tzipi Hotolevy, plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken in 2015 tot Israëlische diplomaten.