Nieuws van 4 april 2015
Duitsland stelt zich op als verdediger akkoord. Frankrijk speelt tragische held. Netayahoe woest: “Iran, erken Israël!”
Duitsland distantieert zich van Israëlische kritiek op akkoord
Steinmeier, Mogherini: het Europese zwaartepunt
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Steinmeier heeft gereageerd op de zeer negatieve beoordeling van het Iran akkoord vanuit Israël. Steinmeier zei dat men eerst eens wat beter naar het akkoord zou moeten kijken: “We ask the Israeli government to look more closely at the agreement,” (vertaling Jpost). De duidelijkheid en gedetailleerdheid van de in Lausanne overeengekomen tekst heeft veel niet direct bij de onderhandelingen betrokkenen verbaasd. “Its main points are intended to guarantee that security in the Middle East… will improve, and not get worse,” zei Steinmeier, die zich daarmee distantieerde van felle kritiek uit Israël.
Duitse politici vermijden over het algemeen om in het openbaar van mening te verschillen met Israël, zeker als het om het thema ‘veiligheid’ gaat. Angela Merkel heeft zelfs Israëls veiligheid tot ‘Staatsräson’ (harde kern van de buitenlandse politiek) verklaard. Netanyahoe heeft gezegd dat het Lausanne akkoord “het voortbestaan van Israël in gevaar brengt”. Duitsland wordt door Israël beschouwd als het land dat de EU op een pro-Israëlische koers kan houden.
Franse minister claimt rol van hardliner
Fabius, iets naast het Europese midden
De Franse minister van Buitenlandse Zaken zegt achteraf dat hij eigenlijk een hardere lijn in het Iran akkoord had gewild. Dat wilde Frankrijk volgens Fabius, “to prevent other countries in the Gulf such as Saudi Arabia from embarking on nuclear proliferation,”. Zijn uitleg lijkt niet helemaal consistent met zijn uitspraak, ‘dat Frankrijk zijn harde opstelling moest prijsgeven omdat de Iraniërs dreigden weg te lopen’. De afwijkende Franse opstelling heeft mogelijk van meet af aan meer een imago functie gehad, onder meer naar de sterke pro-Israëllobby in eigen land. In machtstermen is het waarschijnlijk een nederlaag strategie geweest omdat Frankrijk te weinig ‘leverage’ heeft te midden van de VS, China, Rusland en Duitsland.
Israëlisch kabinet één in afwijzing akkoord
Na een bijeenkomst van het kernkabinet voor veiligheid heeft premier Netanyahoe herhaald dat de Iran-politiek van de Amerikaanse regering het voortbestaan van Israël bedreigt: “a deal based on the framework announced in Lausanne, Switzerland would threaten the survival of Israel.” Hiermee wordt bevestigd dat de partijen die nu in het kabinet zitten (en de harde kern vormen van het nieuwe kabinet dat in de steigers staat) de ramkoers van de premier tegen de regering Obama steunen.
De laatste dagen komt vanuit het Israëlische veiligheidsestablishment weer de dreiging naar boven van een Israëlische aanval op Iran. Netanyahoe (en zijn kabinet) bevestigen dat niet expliciet maar zijn uitspraken na de zitting van het veiligheidskabinet spreken die dreiging zeker niet tegen. Jerusalem Post: ‘Netanyahu, while not threatening military action, said that the security cabinet is “united in strongly opposing the proposed deal.” He said it would pose a grave danger to the region, the world, and threaten Israel’s survival.’
Het Witte Huis reageerde geruststellend: “We understand his [Netanyahu] position. The president would never sign onto a deal that he felt was a threat to the state of Israel.”
Nieuwe eis: Iran moet Israël erkennen
Een bijzonder aspect (ook met het oog op de komende strijd in Washington rond het akkoord met Iran) is dat het Israëlische kabinet een nieuwe eis formuleerde voor een overeenkomst met Iran: “Any final nuclear deal with Iran must include a clear and unambiguous recognition by Tehran of Israel’s right to exist”. Bij deze uitspraak zijn drie zaken van belang. In de eerste plaats beweert Israël al jaren dat Iran Israël wil vernietigen (en daarom een atoomwapen bouwt). Deze claim is door veel (ook Westerse) deskundigen onderuit gehaald. Ook de bijna zes miljoen niet-joden in Israël/Palestina lijken dit niet serieus te nemen. Door te eisen dat Iran dit ‘voornemen’ in het kader van een nucleair akkoord op geeft, vraagt men van het land impliciet te erkennen dat het dat misdadige voornemen had.
In de tweede plaats is ‘erkenning van Israël’ in zoverre niets bijzonders, dat de PLO dat reeds eerder heeft gedaan en dat erkenning onderdeel is van het mede door Iran onderschreven Arabisch Vredesinitiatief van 2002 (daarna enkele malen herbevestigd). In de derde plaats wordt door premier Netanyahoe sinds 2007 ‘erkenning van Israël’ gelijk gesteld aan ‘erkenning van Israël als joodse staat’. In de Arabische wereld (niet alleen door Iran) wordt dat beschouwd als verraad aan de Palestijnen. Aan de Palestijnen in Israël zelf, van wie de tweederangs positie zou worden bevestigd en aan de vele vluchtelingen die in een joodse staat definitief niet welkom zouden zijn.
De opmerkingen van de Israëlische premier moeten waarschijnlijk worden gezien als ‘munitie’ voor Amerikaanse politici die het Iran-akkoord onderuit willen halen. Netanyahoe volgens Jpost: ‘that Israel would not accept an agreement that “allows a country that vows to annihilate us to develop nuclear weapons,”‘
bronnen:
Jerusalem Post, 04/04 en 03/04
Yedioth Ahronot, 04/04
Haaretz, 03/04
israelnationalnews, 03/04