Verrassingen door strategisch stemgedrag?

Door: Jan Schnerr - Laatst aangepast op: 17 maart 2015

Nieuws van 17 maart 2015

De kleine vraag: wie gaat de verkiezingen winnen? De grotere vraag: wie wint de formatie? De grote vraag: maakt het veel uit?

Vandaag verkiezingen in Israël

Verkiezingen 2015: hoge opkomst

5,8 á 5,9 miljoen kiezers gaan vandaag naar de stembus in Israël. De eerste peilingen die mogen worden gepubliceerd komen om 10.00 uur vanavond Israëlische tijd op de TV, het moment waarop de stemlokalen sluiten. Het gaat in deze verkiezingen om de samenstelling van de 20e Knesseth sinds de oprichting van de staat Israël in 1948. De Knesseth heeft 120 zetels. Stemrecht hebben joodse en Palestijnse kiezers (20% inclusief Bedoeïnen en andere minderheidsgroepen) in Israël, joodse kolonisten die wonen in de bezette gebieden en joden daarbuiten die een Israëlisch paspoort hebben.

Er wordt een hoge opkomst verwacht, mogelijk gelijk aan de 80% die in 1999 werd gehaald. In de laatste peiling die nog gepubliceerd mocht worden, afgelopen vrijdag, lag de centristische Zionist Union vier zetels voor op Likoed: circa 25 tegen circa 21. Het opkomstpercentage onder niet-joden is al vele jaren aanzienlijk lager. De meeste analisten verwachten nu een hogere opkomst: mogelijk rond 70% in plaats van 50%. Er zijn veel min of meer zwevende kiezers die door vooral Herzog en Netanyahoe worden uitgenodigd tot strategische stemgedrag: ‘stem toch maar op mij, anders gaat uw stem verloren’.

De drie vragen rond de Israëlische verkiezingen

Van de drie vragen die gesteld kunnen worden in verband met de verkiezingen in Israël (zie hierboven) krijgt de eerste in Israël alle aandacht. Op de tweede concentreerden Washington en de EU zich al enige tijd en zij zullen dat blijven doen. Volgens Jaffadok is er maar één van werkelijk belang: hebben de verkiezingen en de regeringsvorming gevolgen voor de langere termijn, in Jeruzalem maar ook in Washington en in Brussel. Daarop zal Jaffadok zich in columns concentreren en het is de achterliggende vraag in de dagelijkse berichtgeving op Jaffadok.

De stille kracht: de ‘joint Arab list’

De partij die in de niet-Israëlische media nauwelijks aandacht krijgt is de zogenaamde ‘Joint List’. Deze combinatie is totstandgekomen doordat enkele Palestijns-Israëlische partijtjes zich voor de verkiezingen aaneensloten. De ideologische verschillen binnen  de verschillende achterbannen zijn ook in deze gemeenschap groot: van communistisch tot traditioneel religieus. De Druzen verzetten zich traditioneel tegen geen enkele overheid, ook niet de ‘joodse’.

Van de partijen binnen de Joint List wordt Balad ‘nationalistisch’ genoemd: zij wil één staat voor alle burgers, met gelijke rechten voor Joden, Palestijnen en minderheden. Vanuit Balad zijn uitspraken gedaan die in Israël als landverraad gelden, bijvoorbeeld de stelling dat Hamas geen terroristische organisatie is. Balad verhinderde ook zetelafspraken met Meretz, een joods-zionistische partij die binnen het politieke spectrum als links wordt gezien. Hadash is een gemengde partij, waarin ook joden actief zijn. De leider, Ayman Odeh ziet geen bezwaar in samenwerking met zionistische partijen, zolang die uitzicht bieden op verbetering van de positie van de niet-joden. Toetreding tot een zionistische regering, in dit geval onder Herzog, is ook voor Hadash niet aan de orde.

Odeh laat de mogelijkheid open van afspraken over een gedoogconstructie met een Herzog regering. Hij heeft nu al aangekondigd dat hij president Rivlin zal aanbevelen om Isaac Herzog de formatieopdracht te geven en daarmee een goede kans op het premierschap. Algemeen wordt aangenomen dat de besprekingen die dan volgen voor de samenhang van de Joint List-combinatie een harde stresstest zullen betekenen.

NB: Maar zelfs in het geval de Joint List uit elkaar valt, is het politieke zelfbewustzijn van de Palestijnse minderheid in Israël toegenomen en is aangetoond dat (bij samenwerking op pragmatische basis tijdens verkiezingen) in principe politieke invloed kan worden uitgeoefend en daardoor toegang tot de media kan worden verkregen. De verhoging van de kiesdrempel (die tot doel had de kleine Palestijnse partijtjes weg te vagen) heeft er mede toe geleid dat de discussie over ideologie, politieke uitgangspunten en taktiek, over de ideologische schuttingen heen, begonnen is. Deze politieke samenwerking is een effectieve kracht in Israël om de discriminatie van niet-joden op de politieke agenda te krijgen.

Odeh in een interview in de Jerusalem Post, waarin hij zich ook tot de Amerikaanse lezers richtte: ‘just as Americans had previously supported Martin Luther King Jr. in his quest for equality between blacks and whites, they should now support the Joint List, which also speaks the language of national equality and societal fairness,’.

PA waarschuwt Israël tegen Hamas

De Palestijnse Autoriteit (PA) heeft gewaarschuwd voor een aanslag door Hamas op verkiezingsdag in Israël. De PA verdedigt daarmee ook de massale arrestaties vorige week van Hamasaanhangers, door zijn veiligheidsdiensten. Die vonden plaats in het deel van de bezette gebieden dat onder beheer staat van de PA. Tegelijk riep de PA Israëlische Palestijnen op om vandaag te stemmen op de drie partijen van de Joint List (Balad, Hadash en de United Arab List).

Laurent Fabius: de vleesgeworden Franse diplomatie

Syrië: VS doet (klein) stapje terug

Nadat John Kerry zondag had gezegd dat er mogelijk voor president Assad van Syrië een plaats zou zijn aan de onderhandelingstafel om tot een oplossing van de oorlog in dat land te komen, heeft het Witte Huis weer een stapje terug gedaan. Kerry’s opening leidde tot protesten in Frankrijk, Engeland, Turkije en Saoedie-Arabie. Vooral Frankrijk en Saoedie-Arabië landen zijn hardliners, zowel in de Syrische kwestie als in de onderhandelingen met Iran. De uitspraken van Kerry waren eind vorige week vooraf gegaan door soortgelijke opmerkingen door het hoofd van de Amerikaanse CIA in het Congres.

NB: De correctie van de Witte Huis woordvoerder en de reactie uit Parijs, hebben vooral betrekking op de persoon van Assad: hij mag in geen geval aan tafel. De reacties lijken wel te bevestigen dat in de hoofdsteden van de anti-Assad regeringen het besef doorbreekt dat met het Syrische regiem gepraat moet worden.

De ogenschijnlijk felle criticus, minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk, Fabius: ‘The solution is a political transition which would preserve regime institutions, not Mr. Bashar Al-Assad‘.  De geschiedenis leert dat bij wijzigingen van de Amerikaanse koers, Frankrijk net voldoende dwars ligt om de uit die koerswijziging voortkomende conferentie in Parijs te doen plaatsvinden. FAZ in een commentaar vanmorgen (vert. JS): ‘Kerry is tenminste eerlijk; de regeringen in Parijs en Londen verbergen echter hun falen (om Assad weg te krijgen), door hun kop in het zand te blijven steken en alleen maar Assads val te verlangen, die niet zal komen’.

(zie: http://jaffadok.nl/polls-duidelijk-formatie-niet/, onder CIA-chef: vraagteken bij val Assad)

bronnen:

Jpost, 17/03 en 16/03

Globes, 17/03

israelnationalnews, 17/03

achtergrond:

http://jaffadok.nl/columns/ten-strijde-parijs-londen-en-het-midden-oosten/