Saoedie-Arabië op nucleaire tweesprong
Deal met Iran werpt zijn schaduw vooruit. Voortbestaan PA weer in discussie. ICC krijgt het moeilijk met bewijsvoering .
‘Bezetting’ als dreigement door PA
Bezetting in ander licht door gedaanteverwisseling PA? Palestijnen in Bilin protesteren als avatars.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft gisteren in Londen gezegd het dreigement van de Palestijnse Autoriteit (PA) om de veiligheidssamenwerking te beëindigen, serieus te nemen. Israël houdt sinds twee maanden Palestijns belastinggeld in waardoor de PA binnenkort geen salarissen meer kan uitbetalen. De Israëlische maatregel geldt als ‘straf’ voor de gang van de PA naar het Internationaal Strafhof (ICC). Die stap is slecht voor Israëls imago en zou kunnen worden gezien als een stap in de richting van een Palestijnse regering die zijn legitimatie niet (alleen) ontleent aan de Oslo Akkoorden (1993).
Een vergelijkbare situatie bestond in 2012. De Amerikaanse regering neemt het dreigement nu kennelijk serieuzer. Dit heeft vooral te maken met het aflossen van een deel van de oude garde binnen de PA en met het verkruimelen van het perspectief op een Palestijnse staat. John Kerry probeert kennelijk Europa en de Arabische landen te bewegen tot financiële bijstand voor de PA. Zijn probleem daarbij is: Israël beweegt tot op heden niet en het Congres in Washington met op de achtergrond de Israëllobby, zal de president waarschijnlijk kunnen weerhouden om zelf bij te springen.
Ernstiger voor de voorstanders van de twee staten oplossing (met name de VS, de EU en de autocratische Arabische heersers) is het achterliggende dreigement vanuit de PA, namelijk om zichzelf op te heffen. Dat zou de fictie van Palestijns zelfbestuur en daarmee de legitimatie van het Oslo proces onderuit halen. De Palestijnen zouden geen (formele) verantwoordelijkheid meer hebben voor hun eigen bezetting. Het overblijfsel van de PA zou zelfs kunnen verklaren dat zij een bezet volk vertegenwoordigen. In een binnenskamers door de PA uitgewerkt plan zou zo’n ‘rest-PA’ verklaren dat hij een ‘occupied government’ is. Dat zou waarschijnlijk de internationaal rechtelijke positie van Israël verder verzwakken.
Al Jazeera: concrete gevallen enige kans bij ICC
Het vooronderzoek dat de aanklager bij het ICC momenteel doet naar mogelijke oorlogsmisdaden afgelopen zomer in de Gazastrook, zal problemen krijgen met de bewijsvoering aangaande details op de grond. Erkende internationale waarnemers zoals Amnesty International werden kort na de operatie Peotective Edge niet toegelaten door Israël. Al Jazeera noemt de aanval op Khuzaa als voorbeeld waar volgens anonieme bronnen het ICC mogelijk toch verder zou kunnen komen. Bij de slachting in deze stad in het zuiden van de Strook waren vier brigades betrokken. De bekende Givati Brigade was daar een van. De commandant, kolonel Ofer Winter beschouwde zich als door zijn god gezonden in de strijd tegen de vijanden van Israël: ‘Colonel Ofer Winter, who first made headlines by likening Operation Protective Edge to a holy war against the enemies of Israel‘. Winter sprak van ‘wolken van glorie’ (clouds of glory) die door de god van Israël gezonden werden, ‘to protect his soldiers as they descended upon Khuzaa‘. Aanklager Fatou Bensouda zal volgens Al Jazeera hier een zware taak aan hebben, evenals dat het geval was bij moordpartijen in Soedan, Kenia, and Libië.
Het blijkt bovendien dat internationale steun bij het onderzoek naar een casus, zeker als het betreffende land niet meewerkt, cruciaal is (zie ook: Trouw, Witteveen, 20/02).
In Khuzaa werden wijken tussen 21 juli en 1 augustus omsingeld. Huizen met bewoners erin werden beschoten. De bewoners werd het vluchten belet. Getuigen zijn gedood of getraumatiseerd.
Iran: Belangen Israël en Saoediërs deels parallel
Salman, nieuwe koning. Nieuw geluid? (foto Reuters)
De staten op het Arabisch Schiereiland, onder leiding van Saoedie-Arabië, oefenen druk uit op de VS niet toe te geven aan Iran. Met nog een maand te gaan tot de deadline en anderhalve week voor de speech van premier Netanyahoe in Washington, neemt de spanning toe. John Kerry spreekt vandaag en morgen in Genève zijn Iraanse collega Zarif. Het gaat om het aantal centrifuges en de voorraad uranium die Iran mag hebben, welk type onderzoek het mag doen en de toekomst van een geplande zwaar water reactor. Bij elkaar is dat een combinatie van afspraken die de soevereiniteit van Iran om ooit tot de bouw van een atoomwapen over te gaan, inperkt.
Israëlische regeringen beweren al sinds 1993 dat Iran op het punt staat om een atoomwapen (bommen plus draagraketten plus technologie om die gericht ‘af te leveren’) te produceren. Iran heeft inderdaad een nucleaire technologie ontwikkeld, waarvoor de basis is gelegd in de jaren ’70 van de vorige eeuw met steun van de VS en Israël. In 1979 brak een revolutie uit en werden de VS (en de Israëlische geheime dienst) het land uitgejaagd. In de jaren ’80 voerde Iran een verwoestende conventionele oorlog (1 miljoen doden) toen het door het Irak van Saddam Hoessein werd aangevallen. Irak kreeg steun van de VS en Engeland, onder andere op het gebied van chemische wapens. Vanaf 1990 keerden de VS zich tegen Irak. De door Iran gevoelde dreiging nam na de vernietiging van de Iraakse infrastructuur in 2003 weer toe. De druk door Israël op Washington om Iran aan te vallen nam eveneens toe.
De omgeving van de nieuwe koning van Saoedie-Arabië geeft signalen af waaruit blijkt dat (ook) deze op de Israëlische lijn zit: liever voortgaan met via sancties de Iraanse economie wurgen, dan op een kier de mogelijkheid open laten dat het Israëlische atoommonopolie ooit kan worden gebroken. Mocht het Westen plus Rusland en China onder leiding van de VS toch die kier open laten, dan zal Saoedie-Arabië kiezen tussen twee mogelijkheden. Ofwel Saoedie-Arabië start een eigen atoomprogramma (waarvoor volgens analisten al afspraken bestaan met Pakistan), ofwel de VS strekken hun nucleaire paraplu uit over het Arabisch Schiereiland.
De deadline in de derde week van maart 2015 voor het bereiken van een basisovereenkomst met Iran wordt, na tweemaal vooruitschuiven in de afgelopen twee jaar, door alle analisten serieus genomen. Na de toespraak door Netanyahoe op 3 maart voor beide huizen van het Amerikaanse Congres zal vermoedelijk blijken waar het zwaartepunt van de Amerikaanse Midden-Oostenpolitiek ligt: bij de president dan wel bij een coalitie bestaande uit Republikeinen, Israël en de Israëllobby. In de Jerusalem Post wordt gespeculeerd op een nieuwe start in het Midden-Oosten op basis van drie pijlers: president Obama sluit een deal met Iran; Herzog wint de verkiezingen van Netanyahoe; de nieuwe Saoedische koning brengt het Arabisch Vredesinitiatief van 2002 met kracht naar voren.
bronnen:
Yedioth Ahronot, 21/02 en 20/02
Al Jazeera, 21/02
Jerusalem Post, 21/02
Trouw, 20/02
achtergrond:
http://jaffadok.nl/columns/de-israelische-verkiezingen-drie-vergissingen/