Nieuws van 3 april 2015
Vannacht: overeenkomst die verhoudingen in Midden-Oosten duurzaam verandert, en de politiek van ‘de machten’ op een ander been zal zetten
Overeenkomst VS, EU, Frankrijk, Engeland, Duitsland, Rusland, China met Iran
P5+1 plus Mogherini voor de EU
De Amerikaanse president zei donderdagmiddag in het openbaar dat hij en de Israëlische premier van mening verschilden over de Amerikaanse pogingen om een overeenkomst te sluiten met Iran. Obama benadrukte nogmaals dat de VS gecommitteerd blijven aan Israëls veiligheid.
Donderdagnacht belde de Amerikaanse president premier Netanyahoe. Onder het voorbehoud dat ‘niets is geregeld zolang niet alles is geregeld’, deelde Obama zijn collega mee dat er in Lausanne een raamovereenkomst (a framework) lag “that cuts off all of Iran’s pathways to a bomb and verifiably ensures the peaceful nature of Iran’s nuclear program going forward”. De president zei in dit gesprek dat “progress on the nuclear issue in no way diminishes our concerns with respect to Iran’s sponsorship of terrorism and threats towards Israel and emphasized that the United States remains steadfast in our commitment to the security of Israel”.
Vannacht deelde premier Netanyahoe president Obama mee dat de overeenkomst het voortbestaan van Israël zou bedreigen: “would threaten survival of Israel”. Netanyahoe riep de wereld op om meer druk op Iran uit te oefenen totdat een betere overeenkomst kan worden gesloten.
Compromis
Iran zal zijn nucleaire programma drastisch beperken. In ruil daarvoor zullen de sancties die in de afgelopen dertien jaar zijn opgelegd, geleidelijk worden opgeheven. Irans wens en mogelijkheden om een programma van vreedzame kernenergie te vervolgen wordt gehonoreerd.
De Arms Control Association, een niet partijgebonden denktank in Washington noemde de overeenkomst een “historische doorbraak”. De afspraken, indien die deze zomer worden gevolgd door een definitieve en gedetailleerde overeenkomst, “promises to lead to one of the most consequential and far-reaching nuclear nonproliferation achievements in recent decades.” Dan zou zijn bereikt, “through diplomacy what neither war nor sanctions could ever have accomplished.”
Komende strijd in Washington
De aandacht zal nu verschuiven naar de politieke strijd in de Amerikaanse hoofdstad. Die strijd heeft twee kanten. In de eerste plaats een politiek gevecht tussen de president en de Republikeinse Partij. De Republikeinen zullen proberen om het opheffen van de sancties te blokkeren. Daarvoor is een twee derde meerderheid nodig, namelijk om het presidentiële veto te overstemmen. Beslissend zal zijn of de Republikeinen daarvoor medewerking gaan krijgen van Democratische volksvertegenwoordigers. Senator Mark Kirk (Rep.) gaf vannacht al een voorzet waarmee tevens het niveau wordt aangegeven waarop de strijd gevoerd zal worden: [former British prime minister Neville Chamberlain] “got a better deal from Adolf Hitler”. Kerry gaf vanuit Lausanne een andere voorzet: “Throughout history, diplomacy has been necessary to prevent wars and to define international boundaries, to design institutions, and to develop global norms,” en: “Simply demanding that Iran capitulate makes a nice soundbite, but it’s not a policy”.
Israël voluit “tegen”. Lobby: “tegen”
Israël versus Obama, de strijd wordt voortgezet
Netanyahoe vulde zijn boven aangehaalde uitspraken nog aan met: “Such a deal would not block Iran’s path to the bomb, it would pave it.” De reacties van de Israëlische premier betekenen dat hij ervan uitgaat dat zijn nieuwe regering (die nog gevormd moet worden) een harde strijd zal aangaan met de Amerikaanse president.
De premier zal vandaag met zijn veiligheidskabinet vergaderen. Een van de thema’s zal waarschijnlijk zijn de dreiging van een eenzijdige aanval door Israël op Iran. Die dreiging is de laatste anderhalf jaar weinig meer genoemd, maar ligt volgens generaal-majoor Nimrod Sheffer nog op tafel: “The military option has always been on the table, as we have said all along, if it has not been mentioned much in the media recently, that does not reflect a change in policy.”
Het Joods Wereld Congres (WJC), de overkoepelende organisatie van joodse belangengroepen in 100 landen, is zeer kritisch maar uit zich minder hard dan Israël en de Republikeinen in Washington. De president van het WJC Ronald Lauder zei, “the key question was if Iran could be trusted to implement the deal.”
bronnen:
The Guardian, 03/04
The New York Times, 03/04 en 02/04
Jerusalem Post, 03/04
achtergrond:
http://jaffadok.nl/columns/iran-een-aardverschuiving/