De Israëllobby zit goed bij de bestuurselite. Maar hoe lang nog?
Toen enkele jaren geleden de toenmalige Israëlische president Peres Duitsland bezocht vond juist op dat moment een opinie onderzoek plaats over de houding van Duitsers ten opzichte van Israël. De uitkomst was schokkend voor de Duitse politieke elite. Ook Peres kan onmogelijk ‘amused’ zijn geweest. Samengevat: Israël lag beroerd in de publieke opinie. Vreemd eigenlijk. Want in de Duitse politiek staat kritiek op Israël vrijwel gelijk aan antisemitisme. Het Duitse onderwijs, de Duitse kerkelijke elite en de leiders van vrijwel alle belangrijke maatschappelijke organisaties betuigen al tientallen jaren op bijna onderdanige wijze hun steun aan de joodse staat. De ‘captains of industry’ van de grote Duitse bedrijven sponsoren samenwerkingsprojecten en de media brengen alleen enigzins besmuikt verhalen over de gang van zaken in de bezette gebieden. Vanwege ‘de Duitse historische verantwoordelijkheid”.
Wat zei Shimon Peres op lakonieke toon toen hem gevraagd werd naar de onaangename enquête uitkomst? Peres maakte zich daarover geen zorgen. Zijn relaties met de Duitse politici en de officiële relaties van Israël met Duitsland waren uitstekend. Deze tegenstelling tussen de opgewektheid van Peres en de negatieve opvattingen ‘op de grond’ in Duitsland geeft twee dingen aan. 1 Het sterke punt van de Israëllobby: de zeer goede toegang tot de politieke en maatschappelijke elite in de westerse landen. 2 Het zwakke punt van de Israëllobby: de grondzee die zich onopvallend onder het oppervlak beweegt in de vorm van een geleidelijk steeds negatiever beeld van Israël.
Burgemeester van der Laan, trad in een tientallen jaren oude Amsterdamse bestuurstraditie.
Het voorstel van een stedenband Amsterdam-Tel Aviv is het resultaat van sterke banden tussen de Israëllobby en de Amsterdamse politieke en maatschappelijke elite. Daar konden die demonstranten gisteravond bij de Stopera niet aan tippen. Toch werd het voorstel afgeserveerd. Die ‘grondzee’ begint kennelijk zijn invloed te doen gelden. De uitkomst is dus van belang voor de Amsterdamse bestuurders, maar ook voor bestuurders elders in Nederland. Om te beginnen die van de PvdA, van D’66, van de SP en Groen Links (die gisteren het meest duidelijk tegen was). In Rotterdam bijvoorbeeld, waar sommigen ook de ‘dialoog’ met Israël willen openen. B&W Amsterdam heeft samen met de pro-Israëllobby ingeschat dat Israëlkwesties in kleine kring zo geregeld kunnen worden. Zoals gezegd, op dit bestuurlijk niveau zit ook inderdaad de kracht en het netwerk van die lobby. Het effectieve verzet gisteravond is een signaal. Een signaal dat vast wel opgepakt zal worden, ook in Rotterdam en elders. Het signaal is: ‘normalisatie’, dat wil zeggen het idee dat Israël eigenlijk een gewoon land is waarmee gewoon een dialoog gevoerd moet worden (het oude Zuid-Afrika idee), is moeilijk meer vol te houden.