Enkele jaren geleden, toen de ellende van de bevolking in Gaza tot de publieke opinie begon door te dringen, schreef de columnist Afshin Ellian: “vergeet Gaza”. Ik neem die uitdrukking graag over, zij het met een kleine wijziging. Maar eerst iets anders.
Vraag: is Israël’s omgang met de Palestijnen in de bezette gebieden een “binnenlandse aangelegenheid”? In de internationale politiek is het antwoord: “Ja”. Dus zullen de Nederlandse regering en de Europese Unie, als zij kritiek hebben met de Israëlische regering communiceren. In dat contact ontstaat de laatste tijd steeds meer wrijving omdat de Europese politiek een probleem begint te krijgen met het deel van de Westelijke Jordaanoever dat in de Oslo Accoorden (1993) “Area C” wordt genoemd. Gebied-C is grondgebied van de beoogde Palestijnse staat. Zonder dat gebied geen tweestaten oplossing waar de EU en Nederland vóór zijn. Als het nu zo zou zijn dat Israël werkt aan een Palestijnse staat, dan zijn onze regeringen bij Netanyahu ook feitelijk nog aan het goede adres met hun (voorzichtige) kritiek.
In 2011 is onrust te ontstaan in Brussel. Men ziet dat de verdrijving van de oorspronkelijke bevolking uit gebied-C ver gevorderd is. In de Jordaanvallei bijvoorbeeld zijn de nog overgebleven Palestijnen geconcentreerd in en rond de stad Jericho. In het gehele gebied van Area-C woonden in 2011 volgens een uitgelekt, vertrouwelijk EU-rapport 310.000 joodse kolonisten (plus 200.000 in Oost-Jeruzalem) en nog slechts 150.000 Palestijnen. In 1967 waren dat er alleen al in de Jordaanvallei 300.000. De onrust in Brussel is een afspiegeling van de onrust in de politieke centra Berlijn, Londen en Parijs waar de Europese buitenlandse politiek grotendeels wordt bepaald.
In december 2011 stemden Engeland, Frankrijk en Duitsland in de Veiligheidsraad voor een “anti-Israëlische” motie over het nederzettingenbeleid. In een persverklaring na afloop werd een en ander nog extra benadrukt. Israël was woedend: Europa bemoeide zich met zijn interne aangelegenheden. Ook de VS waren geïrriteerd. Het hierboven genoemde rapport lekte in januari jongstleden uit. Het was al in de zomer van 2011 opgesteld en heeft dus een rol kunnen spelen in het stemgedrag in de Veiligheidsraad. Eerder waren al EU-rapporten bekend geworden over de Palestijnen in Jeruzalem en de Palestijnen in Israël (een brisant rapport!). Dat is een hoge frekwentie van uitlekken!
Het begon ernaar uit te zien dat de Europese Unie zich beweegt in de richting van een eigen politieke agenda ten aanzien van de Palestijnen in het gebied van de beoogde Palestijnse staat. Voor het eerst sinds de jaren ’80 werd een kloofje zichtbaar tussen Europa enerzijds en Israël plus de VS anderzijds. Dit jaar werd het echter stiller rond de EU en Israël. De Amerikaanse presidentsverkiezingen spelen een rol en Israël intervenieert daarin, waarbij het hoofdonderwerp Iran lijkt te zijn. Maar na 5 november zal de Palestijnse staat weer terug op het toneel zijn. Amerikaanse diplomaten hebben afgelopen week al een waarschuwing doen uitgaan naar alle Europese regeringen om niet af te wijken van de Amerikaans-Israëlische lijn. De aanleiding is dat de Palestijnse president de status van Palestina in de Verenigde Naties wil opwaarderen.
In de Veiligheidsraad spraken de drie belangrijkste landen binnen de EU zich dus uit over zaken die volgens Israël binnenlandse aangelegenheden zijn. Volgens Donald McIntyre (The Independant) begint de EU de hoop op de totstandkoming van een Palestijnse staat op te geven. Hij is niet de enige. Als die lijn door de EU wordt doorgetrokken dan zal het Oslo-proces en zijn bijwagen het “Kwartet” (VN, VS, EU, Rusland) de komende jaren als een kaartenhuis in elkaar zakken.
Nederland is voor Israël een verwaarloosbare factor op het internationaal toneel. Op één ding na: Nederland kan de formele verwijdering tussen de EU en Israël vertragen. Nederland kan gebruik maken van het feit dat elk EU-lid nog steeds vetorecht heeft als het gaat om buitenlandse politiek. Nederland heeft dat vorig jaar ook een paar keer gedaan, wat overigens irritatie begint op te roepen bij de drie “groten”: Frankrijk, Engeland en (zelfs) Duitsland. Er is ook iets dat Nederland niet kan. Dat is de onderliggende verwijdering tegenhouden tussen de Europese politiek en het Israëlische beleid van het onderuit halen van het perspectief op een Palestijnse staat. Wat dat betreft blijft Nederland een verwaarloosbare factor met een politieke elite die voorbij Zevenaar en onder Baarle-Nassau niet altijd serieus wordt genomen.
Om Afshin (“de-winkels-in-Gaza-liggen-vol”) Ellian te parafraseren: vergeet Nederland.