Eerst het goede nieuws: De door Palestijnen geleide campagne voor boycot, desinvestering en sancties tegen Israël heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt.
Felle criticus van apartheid Desmond Tutu heeft bedrijven veroordeeld die meewerken aan onderdrukking.
Eerder dit jaar kondigde PGGM aan dat het vijf Israëlische banken had uitgesloten van zijn beleggingsportefeuille omdat zij de joodse nederzettingen in de bezette Westelijke Jordaanoever financieren. Kort daarna verscheen het bericht dat Danske Bank in Kopenhagen een zelfde actie had ondernomen tegen de grote Israëlische bank Hapoalim.
Andere overwinningen kregen minder aandacht
Het Zweedse KPA Pension bijvoorbeeld, publiceerde op zijn website een lijst met uitsluitingen waarop een aantal Israelische banken en telecommunicatiebedrijven voorkomen, wapenproducent Elbit en Alstom, een Frans bedrijf dat betrokken is bij de aanleg van de sneltram die Israëlische nederzettingen in bezet Oost-Jeruzalem verbindt. KPA beheert de pensioengelden van meer dan een miljoen mensen die bij lokale overheden werken.
Het Zweedse staatspensienfonds AP7 heeft ondertussen de technologie-gigant Hewlett-Packard uitgesloten vanwege de levering van bewakingstechnologie aan Israël, en ook het Mexicaanse Cemex dat in strijd met het internationaal recht grondstoffen wint in steengroeven op de Westelijke Jordaanoever.
Oorlogsmisdaden
AP7 is echter niet zo schoon als het ons wil doen geloven. Het Stockholmse dagblad Svenska Dagbladet klaagde in augustus dat AP7 nog steeds aandelen heeft in drie Israëlische banken. Volgens de krant komt dit niet overeen met de opvatting van de meeste Zweden die willen dat pensioenfondsen ethische principes respecteren.
Ook het derde grootste pensioenfonds van de wereld, ABP, heeft €51 miljoen belegd in drie Israëlische banken: Leumi, Hapoalim en Mizrahi-Tefahot. Al deze drie banken financieren nederzettingen in de Westelijke Jordaanoever.
De bouw van de Israëlische nederzettingen schendt de Vierde Geneefse Conventie en het overbrengen van de eigen bevolking naar de nederzettingen is een oorlogsmisdaad. ABP staat onder druk om zicht te ontdoen van banken die oorlogsmisdaden mogelijk maken. Rond 1,8 miljoen mensen hebben een petitie die hiertoe oproept getekend.
De Zuid Afrikaanse bisschop emeritus Desmond Tutu schreef het ABP bestuur dat beleggen in Israëlische intellingen die lenen aan onderdrukkende en illegale projecten “bijdraagt aan de bestendiging van de geweldsspiraal”.
“Respecteer de VN”
ABP zou een voorbeeld kunnen nemen aan een ander Nederlands pensioenfonds, het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw BPL. Op de uitsluitingenlijst per januari 2013 die BPL publiceerde staan de drie al eerder genoemde banken, samen met Alstom en Veolia (de belangrijkste speler in de snel tram door Oost-Jerzalem). Gerard Roest, voorzitter van BPL, vertelde mij dat de beslissingen om deze bedrijven uit te sluiten waren genomen omdat het fonds zich laat leiden door internationale standaarden van mensenrechten. “De VN is een soort van wereldregerering en wij zouden hun besluiten moeten respecteren”, zei hij.
Een VN onderzoeksmissie naar de Israelische bezetting schreef vorig jaar: “Een aantal banken verstrekt hypotheken aan huizenkopers en speciale leningen voor bouwprojecten in nederzettingen. Zij verlenen ook financiële diensten aan bedrijven in nederzettingen en zijn in sommige gevallen daar ook fysiek aanwezig”.
Richard Falk, voormalig VN gezant voor de Westelijke Jordaanoever en Gaza waarschuwde dat “financiële instellingen en onroerend goed bedrijven strafrechtelijk ter verantwoording zouden kunnen worden gehouden voor hun betrokkenheid bij illegale nederzettingen in bezet Palestina”.
Pensioenfondsen die in Israel blijven investeren kunnen er zeker van zijn dan zij onder druk komen te staan van gewetensvolle mensen in de wereld. Steun voor oorlogsmisdaden zal tot reputatieschade leiden.
Dit artikel werd eerder als blog gepubliceerd op The Electronic Intifada.