Heiko Maas is minister van Buitenlandse Zaken van Duitsland. Maas is een ijverig man. Afgelopen maandag reisde hij naar de Oekraïne en weer terug. Woensdag alweer naar Athene en daarna door naar Ankara. Donderdag hield hij zich intensief bezig met Wit-Rusland.
Vanaf de vliegtuigtrap
Maas (“vanwege Auschwitz ben ik in de politiek gegaan”) is de buitenland vertegenwoordiger van het machtigste land binnen Europa en zijn land is dit halfjaar voorzitter van de Europese Unie. Nadat president Trump bekendmaakte dat Israël en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) een ‘fantastische deal’ hadden gesloten, zei Maas daarover – hij was in Libië en stapte juist op het vliegtuig naar Abu Dhabi – het volgende: het is een basis (‘Grundlage’) om „das Verhältnis zwischen Israel und der arabischen Welt positiv weiterzuentwickeln”. Wellicht maar de vraag aan een minister van BZ van Duitsland, op dit moment voorzitter van de EU is, ‘om welk Europees belang gaat het in die kwestie?’
Een paar maanden geleden kwam de Amerikaanse president met een ander ‘plan van de eeuw’: annexatie van belangrijke delen van de Westelijke Jordaanoever. Heiko Maas zat al snel om de tafel met de nieuwe minister van BZ van Israël, Aschkenasi. Die meende dat de Palestijnen duidelijk moest worden gemaakt dat de weigering om daarover (over dat plan van de eeuw) te praten “niet moest worden beloond”. De Duitse pers berichtte op 26 juni dat Maas dat standpunt “uitdrukkelijk begroette”. ‘Dat gaat snel’, zal oud-generaal Aschkenasi gedacht hebben. Met Maas komt Europa niet veel verder.
Exit Arabisch Vredesinitiatief
René Wildangel is Midden-Oostenexpert bij de European Council on Foreign Relations (ECFR) in Brussel. In de taz (die tageszeitung) schrijft hij als gastcolumnist dat het akkoord tussen Israël en de VAE geen reden is tot feestvieren. In de eerste plaats wordt met deze stap door de belangrijkste heerser binnen de VAE het Arabisch Vredesinitiatief van 2002 verder het graf ingeduwd. Aan dat plan, door Israël altijd verworpen, wordt tot op heden vastgehouden door de koning van Saoedie-Arabië die dit Saoedische initiatief van 2002 als een van de weinige zaken niet aan zijn zoon, kroonprins ‘MbS’ heeft gedelegeerd. Formeel staan de rest van de Arabische wereld en grote delen van de moslimwereld hier nog achter: Israël kan normale relaties krijgen met deze landen op voorwaarde dat het meewerkt aan de totstandkoming van een Palestijnse staat. Het staat in de wachtstand maar is/was een drukmiddel richting Israël om concessies te doen. Wildangel: het Arabisch Vredesinitiatief is definitief geschiedenis.
Zwakste schakel
Hier brengt Wildangel Europa in het spel. Duitsland en Europa zullen in deze situatie aan de betrokken landen tenminste als eis moeten stellen dat zij hun verplichtingen op grond van het internationaal recht nakomen. Dat lijkt mij inderdaad een minimumeis maar gaat Heiko Maas misschien al te ver. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken is de vleesgeworden verkramptheid waarmee het meest invloedrijke land van Europa Israël behandelt. De politiek ten aanzien van de joodse staat is de zwakste schakel aan het worden van een Europese politiek die het nastreven van Europese belangen combineert met naleving van het internationaal recht.
Der Mann ohne Eigenschaften
Gisteren en vandaag zitten de EU-ministers van BZ in Berlijn bijeen voor een ‘informele top’. Europa NU meldt: ‘Een poging eerder deze week van minister Maas om Athene en Ankara in gesprek te krijgen, mislukte. Woensdag begonnen Frankrijk, Griekenland en Cyprus aan een gezamenlijke militaire oefening in de lucht en op zee ten westen van Cyprus.’
Maas zit erbij, der Mann ohne Eigenschaften.
Foto: Horen zien en zwijgen; Maas (li.) en Aschkenasi (re.) met de voorzitter van het Yad Vashem centrum in juni j.l. na het tekenen van een overeenkomst in de Duitse vertegenwoordiging in Jeruzalem