Ashton met Netanyahu
Als een strooppot op de vloer valt zijn er verschillende opties. Een daarvan: pak een stoffer en blik en begin te vegen. Dat heeft drie nadelen. 1. Het duurt lang. 2. Ook de stoffer wordt plakkerig. 3. De stroop blijft maar vloeien. De EU, officieel overtuigd van Israël’s streven naar vrede, kijkt met toenemende ergernis naar de gestage stroom kolonisten “op de grond”. Het zou toch niet waar zijn dat de gewenste Palestijnse staat in gevaar kwam!? Met een zachte stoffer ging men dat vuiltje steeds te lijf, maar de stroperigheid viel tegen. De nervositeit steeg, eerst in ambtelijke kringen, nu ook op politiek niveau. Er lijkt nu toch een grens bereikt.
Op 19 juli dit jaar publiceerde de EU richtlijnen waaraan Israëlische aanvragen voor subsidies en andere financiële tegemoetkomingen moesten voldoen vanaf januari 2014. In de richtlijn staat dat het geld niet ten goede mag komen van bedrijven of organisaties in de bezette gebieden. Vanaf september heeft Israël met de EU onderhandeld over een zodanige bijstelling (de richtlijnen waren nog een concept) dat Israël er in de praktijk omheen kon en er politiek geen last van zou hebben. Dat laatste is niet gelukt en het eerste waarschijnlijk maar gedeeltelijk. Israël was er meteen keihard ingegaan, maar naar verluid heeft dat niet goed uitgepakt. De concept-richtlijn is te vinden op: http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2013:205:0009:0011:EN:PDF
Wat heeft de Europese Unie zoal met de joodse staat?
1. De grote politieke lijn die inhoudt dat de EU de bezetting in strijd acht met het internationale recht en achter de tweestatenoplossing staat. En in vervolg daarop veroordeeld de EU de nederzettingenpolitiek. (Zoek op: EU Foreign Affairs Council meeting, 8 december 2009)
2. Het economisch belang dat Israël zou hebben voor Europa. Hoewel het de vraag is hoe groot dat belang werkelijk is, is het wel de basis voor een zeer belangrijk akkoord dat de EU met Israël heeft gesloten: het Associatie Akkoord. De basis van dat akkoord is dat Israël en de EU een bijzondere band met elkaar hebben. Het is ook gestoeld op de gedachte dat Israël te goeder trouw is en een Palestijnse staat wil, ook al is de koers van Jeruzalem in Europese ogen niet altijd verstandig.
In deze sfeer, een grote politiek correcte lijn maar geen handhaving, passen geen harde maatregelen. Tot nu toe in elk geval. In veel media wordt nu gesproken over een “compromis” tussen Brussel en Jeruzalem over de hierboven genoemde kwestie van de richtlijn. Israël heeft zijn standpunt namelijk in een addendum neer mogen leggen. Het gaat om de clausule waarin Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en de Golan Hoogvlakte worden aangewezen als gebieden waarheen Israëlische subsidieontvangers geen EU-geld heen mogen sluizen. Tot zover lijkt dit “business as usual” maar dat is het in dit geval niet. Het addendum is juridisch vederlicht. Bovendien komt de EU-richtlijn meteen in praktijk.
Die praktijk heet: Horizon 2020. Dat is een zeer groot programma voor onderzoek en ontwikkeling. Israël en de EU werken daarin al sinds 1996 samen. Israël investeert in Horizon maar haalt er aanzienlijk meer uit. Het nieuw Horizon, dat weer voor zeven jaar wordt aangegaan, moet binnen een week wel of niet worden getekend. Het Israëlische kabinet heeft na een spoedzitting besloten eieren voor zijn geld te kiezen. Zij gaan tekenen voor het Horizon 2020 programma dat zich gaat bewegen binnen de genoemde richtlijn, die meer weerhaakjes bevat dan in lange tijd het geval was tussen Europa en Israël.
Mijn taxatie is dat natuurlijk in de eerste plaats de pro-Israëllobby op Europees niveau er alles aan zal doen om de mazen in de richtlijn en zijn uitvoeringsregelingen op te zoeken en wat wijder te maken. Het bestuderen van EU-richtlijnen en uitvoeringsregelingen is niet de meest gezellige activiteit in dit leven. Maar ik geloof dat het voor iedereen die denkt dat Israël nog bij te sturen is, dit een belangrijk terrein wordt. Daarbij moet men bedenken dat Horizon betrekking heeft op fundamentele gebieden van de moderne economie, technologie en toegepast onderzoek.