De droom van de twee staten. Het Grote Ontwaken.

Door: Jan Schnerr - Geplaatst op: 21 april 2014

De tweestaten oplossing was een droom. En de droom is uit. De Amerikanen zullen een keuze moeten maken: blijven dansen naar de pijpen van een ministaatje rond Jeruzalem. Of zich richten op de Stille Oceaan, China, de nieuwe uitdaging.

Soldaten en kolonisten: We are here to stay.

De droom van de twee staten duurde van 1993 tot 2014. In Oslo werd eenentwintig jaar geleden een diplomatiek project opgezet: het vredesproces. Officieel had dat tot doel een apart Palestijns staatje naast Israël te scheppen. Gedurende die twee decennia deed bijna iedereen of dat ook echt de bedoeling was. Een groot deel van het westerse publiek droomde mee en geloofde in de Palestijnse staat. Ook vandaag nog hebben velen moeite met ontwaken. Maar de hoofdrolspelers hebben nooit gedroomd. De Israëlische politici niet. Geen van hen heeft het ooit serieus over een Palestijnse staat gehad. De politicus die er het dichtste bij kwam, Jitzhak Rabin, sprak van “an entity which is less than a state”.

Amerikaanse politici wisten dat de Palestijnse staat in 2002 onder premier Sharon definitief werd weggebombardeerd. Europese politici wisten hoe de vork in de steel zat en dat annexatie van de Westelijke Jordaanover een kwestie van tijd is. De conservatieve leiders van de joodse gemeenschap in de VS steunden de onomkeerbare kolonisatie van de Westelijke Jordaanover onvoorwaardelijk. De progressieve vleugel fantaseerde twintig jaar lang over een joodse en democratische staat Israël. Ach, als die bezetting nu maar eerst ophield! Dan vielen in één klap miljoenen Palestijnen buiten Israël. Want dat was in hun visie het obstakel: met evenveel Palestijnen als joden is die staat ofwel niet joods ofwel niet democratisch.

De droom van de Palestijnse staat is voorbij. Het grote ontwaken is gaande. Wat nu? Ik zie voorlopig drie stromingen ontstaan.

Hoofdkwartier van het Palestijns bestuur tijdens begrafenis van Arafat in 2004 (verwoest in 2002).

  1. De dromers over een groot zionistisch Israël. Een staat van de Middellandse Zee tot de Jordaan en met een joods karakter. Zij zullen het Amerikaanse Congres nog wel een paar jaar in hun greep houden en de Palestijnen er onder.
  2. De realisten, die ook een groot Israël zien ontstaan maar dan met een niet meer te handhaven apartheidsysteem. En uiteindelijk een Palestijnse meerderheid die in de verdere toekomst zijn stempel op dat Israël (of: “Palestina”) zal drukken.
  3. De progressieve volhouders die blijven vasthouden aan twee staten, waarvan er één joods en democratisch is. In hun droom zal de Europese Unie het stokje overnemen van Amerika.

Tot de realisten behoort bijvoorbeeld Al Abunimah die zeer onlangs een sterk boek hierover heeft gepubliceerd (The Battle for Justice in Palestine. Haymarket Books, februari 2014). Een Nederlands voorbeeld is Adri Nieuwhof die onder meer sinds jaar en dag publiceert op Electronic Intifada (waarvan Abunimah medeoprichter was) over de boycot van Israël. Op de achtergrond van haar artikelen en van het boek van Abunimah speelt de historische ervaring van het instorten van het Zuid-Afrikaanse apartheidsysteem. Op 3 mei aanstaande is er een interessante discussie over deze kwestie in de Balie, Amsterdam (http://www.debalie.nl/agenda/programma/verhuur%3A-is-israel-een-apartheidsstaat%3F/e_9490438/p_11624727/).