Nieuws van 7 maart 2015
Iran vecht tegen ISIS. Israël wil deal met Irans vijanden. Voor PA Hamas grotere vijand dan Israël.
Iran maakt ISIS-plaatje ingewikkeld
De al bijna legendarische Iraanse generaal Suleimani (witte sjaal) aan het Iraakse front (oktober 2014)
Iran dat door Israël momenteel als grootste concurrent in het grotere Midden-Oosten wordt gezien, vecht in Irak mee tegen ISIS. Het gaat om een cruciaal gebied, de noord-oostelijke helft van het land die grotendeels in handen is van ISIS. Het concrete gevecht gaat nu om de stad Tikrit. Die slag is bepalend voor een eventuele vervolgaanval op de stad Mosul. De Iraniërs zijn volop betrokken bij de gevechten. Omdat de Amerikanen zich op dit moment beperken tot het opleiden van het Iraakse leger achter het front, wat kennelijk nog enige tijd gaat duren, dreigde een gat te vallen op het slagveld. Dit wordt nu door Iran opgevangen.
Door Iran gesteunde shiitische milities hebben het afgelopen jaar een grote rol gespeeld in het tegenhouden van de aanvankelijk spectaculaire opmars van ISIS. Zelfs Bagdad werd op een gegeven moment bedreigd. De Iraanse deelname aan de strijd werd begin deze maand sterk opgevoerd. De VS voelden zich gedwongen nogmaals te benadrukken dat er geen coördinatie plaatsvond met Iran. Dat schijnt maar gedeeltelijk waar te zijn (vlg. NYT). Feit is dat de Obama-strategie in Irak – geen Amerikaanse gevechtseenheden op de grond – tot nu toe slaagt grotendeels dankzij de Iraanse inzet. Vali R. Nasr in de NYT: ‘the U.S. strategy in Iraq has been successful so far largely because of Iran‘. Ook de Koerden profiteerden van de Iraanse inzet. NB: De hoogste Iraanse militair in Irak, generaal Suleimani is in het Amerikaanse leger gehaat om zijn steun aan de tegen VS-militairen gerichte acties na de verovering van Irak door de VS-coalitie. Dat zal samenwerking vrijwel uitsluiten.
Er zijn partijen die zich grote zorgen maken over de positie die Iran zich op deze wijze verwerft, zeker als Tikrit en Mosul op ISIS worden veroverd. Dat is zoals gezegd, in de eerste plaats Israël. Andere anti-Iran partijen zijn: Saoedie-Arabië en de kleine Golfstaten, het Egyptische generaalsbewind, een deel van de Libanese politiek, de veiligheidselite in Jordanië, de Republikeinse Partij in de VS en de hardliners binnen de Democratische Partij. Maar de New York Times schrijft: ‘Mr. Obama is becoming increasingly dependent on Iranian fighters as he tries to contain the Islamic State militant group in Iraq and Syria without committing American ground troops‘. Ook verschillende analisten dringen erop aan de realiteit onder ogen te zien: De VS die dachten Irak in hun invloedssfeer te hebben, moeten zich realiseren dat Iran er nu de meeste invloed heeft. Landon Shroder in de NYT: ‘at the moment, the only force with the ability to bring Kurdish troops, the Iraqi Army and the Shiite militias together to fight the Islamic State is Iran‘.
De Israëlische belangen die gemoeid zijn met een grotere rol (of: macht) van Iran in het grotere Midden-Oosten zijn: de relatie tussen Teheran en Hezbollah, Hamas, het bewind Assad, de invloed op shiitische minderheden in het Arabisch Schiereiland en de acceptatie door de VS en Europa van Iran als overleg- en handelspartner.
NB: De strijd tussen Iran en ISIS staat op gespannen voet met door Israël al jaren in de media ingestoken opvatting dat Iran een sponsor is van terreur. Gecombineerd met de stelling dat de leiders van Iran door de Koran bevlogen religieuze ijveraars zijn, leidt die ‘terreurclaim’ tot de stelling dat Teheran zelfs bereid zou zijn tot collectieve zelfmoord door een atoombom op Israël te gooien om de ongelovige joden te vernietigen. Dit idee heeft ook postgevat onder tientallen miljoenen christelijke Amerikanen, voornamelijk ‘evangelicals’ en de politieke vertaling van die stroming, de Tea Party beweging. Deze overtuiging wordt door de Republikeinse Partij gebruikt in zijn gevecht met president Obama.
Abbas negeert PLO besluit grotendeels
Het PLO-besluit om alle samenwerking met Israël te beëindigen (zie ook http://jaffadok.nl/geweld-van-radicale-religieuzen-en-legeracties-nauwelijks-meer-te-onderscheiden-provocaties-op-al-aqsa-complex-strak-gecoordineerd/) wordt door president Abbas van de Palestijnse Autoriteit (PA) niet uitgevoerd. In elk geval niet voor de Israëlische verkiezingen: ‘if another Netanyahu-led government refuses to transfer tax funds, plans to halt cooperation will go ahead‘. Zolang de samenwerking door gaat op de huidige basis, draagt de PA formeel medeverantwoordelijkheid voor bepaalde aspecten van de bezetting in een deel van bezet gebied. Binnen de PLO begint dit meer verzet op te roepen. De VS hebben de laatste dagen aanzienlijke druk uitgeoefend op de PA om niet de kant van het PLO-besluit op te gaan. Gisteren heeft de secretaris-generaal van de VN zich daarbij aangesloten.
NB: Als de PA de samenwerking geheel zou verbreken, dan zal hij waarschijnlijk desintegreren. In dat geval hebben de VS, de EU en Israël geen Palestijnse partner meer om het ‘vredesproces’ in stand te houden. Bronnen binnen de PA zeggen dat de PA de veiligheidssamenwerking met Israël nodig heeft om te voorkomen dat het door Hamas, ook op de Westoever, wordt overvleugeld.
EU promoot Iran-deal
Buitenlandvertegenwoordiger van de EU Frederica Mogherini, heeft zich positief uitgelaten over de vorderingen in het overleg met Iran over de nucleaire kwestie. Zij meent dat een goede overeenkomst eraan zit te komen en stelt dat ‘wij dat aan al onze vrienden en partners moeten overbrengen’. Daarmee richtte zij zich in diplomatieke termen tot Israël. De EU spreekt hiermee steun uit aan de lijn-Obama.
Netanyahoe beschuldigd van concessies aan Palestijnen
In Israëlische media is het verhaal opgedoken dat in 2013 twee afgezanten van respectievelijk premier Netanyahoe en president Abbas over en weer concessies op een rij hebben gezet die tot een overeenkomst in het conflict Israël-Palestina zouden kunnen leiden. Alle Israëlische media besteden nu aandacht aan deze kwestie, die negatief uitpakt voor de Israëlische premier. De concessies – hoewel over het algemeen vaag geformuleerd – zouden duidelijk maken dat Netanyahoe met ‘dubbele tong’ spreekt: de hardliner die achter de schermen tot concessies bereid is. Het verhaal wordt op die manier geïnterpreteerd door bijvoorbeeld israel national news, een publicatie die de premier niet gunstig gezind is. Concurrenten op rechts als Bennett en Lieberman maken in de verkiezingscampagne gebruik van het verhaal, dat kennelijk niet eenvoudig te ontkennen valt.
Een van de ‘concessies’ zou zijn een grootschalige gebiedsuitruil waarbij honderdduizenden joden en Israëlische Arabieren in respectievelijk de grote nederzettingen en in het Israëlische gebied rond Umm al-Fahm tegen elkaar worden uitgeruild. De zogenaamde ‘land swap’. Over Oost-Jeruzelem en de Jordaanvallei bevat het ‘geheime’ stuk betrekkelijk vage formuleringen.
NB: De relevantie van het bericht zou kunnen schuilen in de rol die de ‘concessies’ kunnen gaan spelen als er een grote coalitie komt van Likoed en de centrumcombinatie Zionist Union. Zowel Netanyahoe als minister Lieberman als recent Herzog van Zionist Union hebben gespeculeerd op ‘vrede’ in het kader van een algemene deal tussen Israël en de ‘gematigde Arabische landen’: Saoedie-Arabië, Egypte en Jordanië. In 2014 verschenen er berichten volgens welke Saoedie-Arabië – dat zeer veel invloed heeft binnen de Arabische Liga – bereid zou zijn het Vredesplan van de Liga uit te breiden met de ‘land swap’.
bronnen:
Times of Israel, 07/03
New York Times, 06/03
MiddleEastEye, 06/03
israelnationalnews, 06/03
achtergrond:
http://jaffadok.nl/columns/iran-een-aardverschuiving/