De gevolgen van de moord op generaal Qassem Soleimani

Door: Xander de Rijk - Geplaatst op: 6 januari 2020

De liquidatie van de Iraanse generaal Qassem Soleimani realiseert postuum alsnog één van zijn doelen: het vertrek van de Amerikaanse soldaten uit Irak. Zondag stemde een meerderheid van het Iraakse parlement in een bijzondere zitting in met het vertrek van alle buitenlandse troepen. De wens van het parlement moet nog worden bekrachtigd door premier Abdul Mahdi. Deze heeft aangegeven aan de oproep gehoor te geven.

De tweede overwinning die generaal Soleimani postuum boekt is dat het anti-Iraanse sentiment in een deel van Irak plaats heeft gemaakt voor breed anti-Amerikaans sentiment. Haar inwoners willen niet in een volgende geweldspiraal met de Amerikanen worden getrokken. Daarnaast zullen de protesten in Iran tegen de hogere benzineprijzen en voor meer hervormingen voorlopig verstommen en de gelederen in het land grotendeels doen sluiten achter het regime.

Het doden van generaal Soleimani is naar alle waarschijnlijkheid in strijd met internationaal recht. Alleen als er sprake is van een directe aanval of ernstige aanvalsdreiging mag uit zelfverdediging met geweld worden geacteerd. De Amerikaanse regering claimt een directe dreiging maar heeft deze niet onderbouwd. Generaal Soleimani was op het moment van zijn liquidatie bij Bagdad airport in gezelschap van de Iraakse militieleider Abu Mahdi al-Muhandis en een paar begeleiders onderweg in twee auto’s. Niets wijst erop dat zij op dat moment een aanval op een Amerikaans doel wilden uitvoeren of Iran een aanval op een Amerikaans doel zou uitvoeren. Als de generaal door de Amerikanen werd gezocht waarom hebben ze hem niet staande gehouden en gearresteerd?
De moord is mogelijk ook in strijd met Amerikaans recht. Daar zullen de Democraten de komende dagen onderzoek naar laten doen.

De vraag is dan ook waarom president Donald Trump heeft besloten de opdracht gegeven generaal Soleimani te doden? De (media) aandacht afleiden van zijn impeachment procedure is zeker een overweging. Zijn Iranbeleid van maximale druk heeft tot op heden niets opgeleverd. Iran is niet gezwicht voor het opzeggen van de nucleaire overeenkomst en de daaropvolgende straffe boycot maatregelen. Het is in Syrië aan de winnende hand en wint in Yemen aan invloed. Met het doden van de high profile generaal kan Trump een succesje claimen en de druk op Iran vergroten. Dat zou de tweede overweging kunnen zijn.

De derde maakte hij zondag bekend. Door te dreigen 52 belangrijke doelen in Iran aan te vallen mocht het land de liquidatie van de generaal middels een aanval willen vergelden. Daarbij noemde hij ook voor Iran belangrijke culturele plaatsen. Dit is het Israël playbook. Je liquideert een kopstuk van je tegenstander die vervolgens reageert met een vergeldingsactie waarna je deze, uit naam van zelfverdediging, met zware bombardementen bestookt om zoveel mogelijk schade aan te richten ook aan niet militaire doelen. Het aanvallen van culturele plaatsen is een oorlogsmisdaad. Dat hindert president Trump kennelijk niet. Hoewel het Israël playbook veel schade aanricht en veel slachtoffers maakt heeft dat in 72 jaar het verzet tegen haar ideologie en bezetting niet gebroken noch opgelost. Dat besef ontbreekt in Washington.

President Trump denkt dat Amerika ongehinderd en zonder verliezen Iran kan bombarderen. Door veel schade aan te richten zou het regime uiteindelijk wel tot concessies worden gedwongen, of het zou zelfs tot een regime change kunnen leiden. Iran is geen Gaza of Libië. Het is een maatje groter en sterker. Bovendien heeft het de steun van Rusland en China. Die zullen Amerika niet ongehinderd een regime change á la Irak laten uitvoeren en Iran helpen het voor Amerika een tweede Vietnam te laten worden.

Voor het verdere verloop van deze escalatie zal de uiteindelijke reactie van Iran van groot belang zijn.